سوره مبارکه نصر

بسم رب محمد

 

گام اول: بررسی مفاهیم واژگان سوره از کتاب التحقیق فی کلمات القرآن

 

نصر	هو إعانة فی قبال مخالف.	تقویت و کمک و یاری در برابر مخالفان.
فتح	هو ما یقابل الإغلاق، أى رفع الإغلاق و السدّ و الحجب، و هذا المعنى یختلف باختلاف الموارد و الموضوعات، مادّیّا أو معنویّا.	در مقابل بستن یا رفع مانع است. این معنی در موضوعات مختلف متفاوت شده و می​تواند مادی یا معنوی باشد.
رأی[1] (رأیت)	هو النظر المطلق بأىّ وسیلة کان‏	مطلق نگاه کردن را گویند، به هر وسیله​ای که باشد.

 

دین	هو الخضوع و الانقیاد قبال برنامج أو مقرّرات معیّنه‏.	خضوع و سرسپردگی به برنامه یا مقررات معین.
فوج (افواج)	هو قطیع من شی‏ء یتراءى فیه جریان.	دسته​ای از چیزی که در آن جریان داشتن قابل رؤیت است.
سبح (سبّح)	هو الحرکة فی مسیر الحقّ من دون انحراف‏  و نقطة ضعف، أو کون على الحقّ منزّها عن نقطة ضعف.	حرکت در مسیر حق بدون انحراف و ضعف را گویند. تسبیح، منزه داشتن از هر گونه نقص را گویند. (در آن دو قید حرکت در مسیر حق و دوری از نقص وجود دارد.)
حمد	أنّ الحمد فی مقابل الذّمّ، و یعبّر عنه بالفارسیّة بکلمة ستایش، و عن الشکر بکلمة سپاس. إنّ الحمد یلازم التسبیح‏. و هو ثناء علی جمیل اختیاری.	ستایش در مقابل مذمت است و به معنای ستایش در مقابل کار زیبایی است که از روی اختیار انجام شده است.
غفر (استغفر)	هو محو الأثر.	محو اثر را گویند.

 

توب (توّاب)

هو الرجوع من الذنب و الندم علیه. و هذا المعنى إذا انتسب الى العبد. و أمّا إذا انتسب الى الله المتعال: فتستعمل بحرف على، فتدلّ على الرجوع بطریق الاستعلاء و الاستیلاء، و یلازم هذا المعنى الرحمة و العطوفة و المغفرة.

رجوع و توجه به سوی خدا را گویند.[1] و از جانب خدا توجه او به بنده را گویند.

 

 

گام دوم: گزاره‌های تفسیر المیزان درباره سوره مبارکه نصر

 

·       در این سوره خداى تعالى رسول گرامی​اش را وعده فتح و یارى مى‏دهد،

·       و خبر مى‏دهد که به زودى آن جناب مشاهده مى‏کند که مردم گروه گروه داخل اسلام مى‏شوند، 

·       و دستورش مى‏دهد که به شکرانه این یارى و فتح خدایى، خدا را تسبیح کند و حمد گوید و استغفار نماید.

·       و این سوره بنا به استظهارى که خواهیم کرد در مدینه بعد از صلح حدیبیه و قبل از فتح مکه نازل شده.

إِذا جاءَ نَصرُ الله وَ الفَتحُ:

·       کلمه «اذا» ظهور در استقبال (آینده) دارد، و این ظهور اقتضا دارد که مضمون آیه شریفه خبرى باشد از امرى که هنوز رخ نداده و به زودى رخ مى‏دهد،

·       و چون آن امر [آن امری که به زودی می​آید] یارى و فتح است،

·       در نتیجه سوره مورد بحث از مژده‏هایى است که خداى تعالى به پیامبر صلی الله علیه و آله داده، و نیز از ملاحم و خبرهاى غیبى قرآن کریم است.

·       و منظور از «نصر» و «فتح» -آن طور که بعضى از مفسرین پنداشته‏اند- جنس نصرت و فتح نیست، تا آیه شریفه با تمامى مواقفى که خداى تعالى پیامبرش را یارى نموده و بر دشمنان پیروز کرده منطبق شود، مثلا با ایمان آوردن انصار و اهل یمن هم منطبق شود، چون با آیه «وَ رَأَیتَ النَّاسَ یَدخُلُونَ فِی دِینِ الله أَفواجاً» نمى‏سازد، زیرا اسلام آوردن انصار و اهل یمن و سایر مسلمانان که قبل از فتح مکه مسلمان شدند فوج فوج نبوده.

·       و نیز منظور آیه، صلح حدیبیه که خداى تعالى آن را در آیه «إِنَّا فَتَحنا لَکَ فَتحاً مُبِیناً» فتح خوانده نمى‏تواند باشد، براى اینکه آیه بعدى با آن انطباق ندارد، و در صلح حدیبیه مردم فوج فوج داخل اسلام نشدند.

·       پس روشن‏ترین واقعه‏اى که مى‏تواند مصداق این نصرت و فتح باشد، فتح مکه است، چون فتح مکه در حیات رسول خدا صلی الله علیه و آله و در بین همه فتوحات، ام الفتوحات و نصرت روشنى بود که بنیان شرک را در جزیرة العرب ریشه کن ساخت.

·       و مؤید این نظریه وعده نصرتى است که در ضمن آیات نازله درباره حدیبیه داده و فرموده: «إِنَّا فَتَحنا لَکَ فَتحاً مُبِیناً لِیَغفِرَ لَکَ اللهُ ما تَقَدَّمَ مِن ذَنبِکَ وَ ما تَأَخَّرَ وَ یُتِمَّ نِعمَتَهُ عَلَیکَ وَ یَهدِیَکَ صِراطاً مُستَقِیماً وَ یَنصُرَکَ اللهُ نَصراً عَزِیزاً»، چون بسیار نزدیک به ذهن است که منظور از فتح و نصر عزیز، همان فتح مکه باشد، چون تنها فتحى که مرتبط با فتح حدیبیه باشد همان فتح مکه است که دو سال بعد از صلح حدیبیه اتفاق افتاد.

·       و این نظریه به ذهن نزدیک‏تر است، تا آیه را حمل کنیم بر اجابت دعوت حقه از ناحیه اهل یمن و دخول بدون خونریزی​شان در اسلام،

·       پس نزدیک‏تر به اعتبار همان است که بگوییم: مراد از نصر و فتح، نصرت رسول خدا صلی الله علیه و آله بر کفار قریش، و مراد از فتح، فتح مکه است.

·       و نیز بگوییم این سوره بعد از صلح حدیبیه و بعد از نزول سوره مبارکه فتح و قبل از فتح مکه نازل شده است.

وَ رَأَیتَ النَّاسَ یَدخُلُونَ فِی دِینِ الله أَفواجاً:

·       راغب در مفردات مى‏گوید کلمه «فوج» به معناى جماعتى است که به سرعت عبور کنند،

·       و جمع این کلمه «افواج» مى‏آید. [جمع فوج افواج است]

·       و بنا به گفته وى [راغب] معناى «داخل شدن مردم در دین خدا افواجا» این است که جماعتى بعد از جماعتى دیگر به اسلام در آیند،

·       و مراد از «دین الله» همان اسلام است،

·       [مراد از «دین الله» همان اسلام است] چون خداى تعالى به حکم آیه «إِنَّ الدِّینَ عِندَ الله الإِسلامُ» غیر اسلام را دین نمى‏داند.

فَسَبِّح بِحَمدِ رَبِّکَ وَ استَغفِرهُ إِنَّهُ کانَ تَوَّاباً:

·       از آنجایى که این نصرت و فتح اذلال خداى تعالى نسبت به شرک، و اعزاز توحید است،

·       و به عبارتى دیگر این نصرت و فتح ابطال باطل و احقاق حق بود،

·       [با توجه به دو جمله فوق] مناسب بود که از جهت اول سخن از تسبیح و تنزیه خداى تعالى برود،

·       و [و نیز مناسب بود] از جهت دوم -که نعمت بزرگى است- سخن از حمد و ثناى او برود،

·       و به همین جهت به آن جناب دستور داد تا خدا را با حمد تسبیح گوید.

·       البته در این میان وجه دیگرى براى توجیه و مناسبت این دستور هست،

o      و آن این است که حق خداى عزوجل که رب عالم است، بر بنده‏اش این است که او را با صفات کمالش ذکر کند

o      و [بنده] همواره به یاد نقص و حاجت خود بیفتد،

o      و چون فتح مکه باعث شد رسول خدا صلی الله علیه و آله از گرفتاری​هایى که در از بین بردن باطل و قطع ریشه فساد داشت فراغتى حاصل کند،

o      [خدا به او] دستورش داد که از این به بعد که فراغتت بیشتر است، به یاد جلال خدا -که تسبیح او است- و جمالش -که حمد او است و نقص و حاجت خودش، که استغفار است- بپردازد،

·       و معناى استغفار در مثل رسول خدا صلی الله علیه و آله که آمرزیده هست، درخواست ادامه مغفرت است،

·       [معناى استغفار در مثل رسول خدا درخواست ادامه مغفرت است] چون احتیاج به مغفرت از نظر بقا عینا مثل احتیاج به حدوث مغفرت است، (دقت فرمایید).

·       و این استغفار از ناحیه آن جناب تکمیل شکرگزارى است.

إِنَّهُ کانَ تَوَّاباً:

این جمله دستور به استغفار را تعلیل مى‏کند، و در عین حال تشویق و تاکید هم هست.

 

گام سوم: صوت جلسات

جلسه پنجم: در این جلسه چگونگی تصویر سازی با توجه به معنای واژگان سوره مبارکه نصر شرح داده می شود. علاوه بر این در این جلسه به واسطه واژه حمد از سوره مبارکه حمد نیز بهره مند می شویم.

جلسه ششم: در این جلسه به بحث گزاره نویسی با توجه به تصویر سازی واژگان پرداخته می شود. در ادامه  مراحل ذکر شده در کتاب نیز طی می شود. علاوه بر مراحل ذکر شده نمونه ای از یه فتح و چگونگی محافظت از آن نیز ذکر شده است که انشاالله مخاطبان را آماده الگوسازی از سوره نماید.

جلسه هفتم: در این سوره به جمع بندی هایی از سوره مبارکه نصر با توجه به نکات ذکر شده پرداخته می شود.

گام چهارم:متن هایی پیرامون سوره

با فشردن بر نام گردان یا نویسنده از برداشت های دیگر بزرگوران بهره مند شوید:

گردان طبیب دوار (ص) *   گردان حاج شهید عباس کریمی     گردان علی بن موسی الرضا   گردان حاج شهید عباس کریمی    من ینتظر*    گردان حضرت آمنه (س)

*اسامی گردان های که در مقابلشان این علامت قرار گرفته است، دارای پاورپونتی از سوره هستند. انشاالله که برای جمع بندی از سوره مفید باشد.

گام پنجم: پاورپونت و کلیپ هایی از سوره

گزاره ها در سوره نصر

---

اشارات ذکر نشده است؛ لطفا به متن کتاب مراجعه نمایید.

مباحثه سوم / سوره نصر

بسم الله الرحمن الرحیم

با صلوات بر محمد و آل محمد بحث جدید رو شروع می کنیم:

آیا ما هم می توانیم زمینه ساز اقامه دین در اجتماع شویم؟ در این صورت آیا می توان گفت ما نیز در استقرار نصر الهی و فتح حظ و بهره داشته ایم؟ اگر جواب مثبت است این امر چگونه ممکن می شود؟

از پیوند تسبح و استغفار از سویی و نصر و فتح از سویی دیگر چه برداشتی می توان به دست آورد؟

آیا نصر و فتح الهی مقدمه استغفار است و یا تسبح و استغفار مقدمه فتح و نصر؟

 

مباحثه ؛ ارتباط دو سور ناس و فلق

                            بسم الله الرحمن الرحیم

ارتباط  مفهومی بین شرور در سوره مبارکه فلق و ناس در چیست؟

هدف این پست ایجاد ارتباط بین دو سوره ، ایجاد درک عملی از دو سوره و ارائه کاربردهای عملی است ، از کجا و چگونه باید شروع کرد؟